وبلاگ: پیش از عید غدیر از آقای حسن صادقی (طاهر) خواستیم تا خاطره خود در آن روز را برای ما بنویسد.

غدیر در فرهنگ حسن آباد

امروز چهارشنبه 27 آذر ماه 1387 مصادف با عید بزرگ غدیر می باشد. هوای حسن آباد ابری و گاهی آفتابی است در حالی که بسیاری از نقاط استان اصفهان از جمله بعضی نقاط جرقویه برف باریده است.
من از اول صبح ـ در حالی که از همان اول صبح صدای دعای ندبه از منزل حاج آقا حسین و اسماعیل حاج محتشم شنیده می شد ـ به همراه دوست عزیزم محمد غفوری به منزل تعدادی از سادات جهت تبریک عید غدیر رفتیم.
ما به منزل آقا روح الله مسترحمی ، حاج آقا حسین میرزا نعمت ، حاج آقا شجاع ، آقا حسن و آقا علی و آقا حسین سید آقا و آقا علی سید حسین رفتیم. همه آنها با اسکناسهای پنجاه تومانی و سکه های 25 تومانی نو از ما پذیرایی کردند.
در این منازل با پیرمردهایی مانند حاج حسین غلام علی ، حاج هیبت الله و حاج محتشم و غیره بر خورد کردیم و که از آنها و از دیگر سادات حاضر در مجالس درباره آداب و رسوم مردم حسن آباد در عید غدیر اطلاعاتی را به دست آوردیم. مناسب دانستم دیگران نیز با این آداب و رسوم آشنا شوند. بعضی از آنها به فراموشی سپرده شده و برخی هنوز هم در شهر ما رواج دارد:
1- شب عید غدیر در مساجد و حسینیه های حسن آباد مراسم جشن غدیر گرفته می شود.
2- شب عید غدیر اعضای خانواده در منزل بزرگترها جمع می شوند و حنا آماده می کنند و به دست و انگشتان خود می گذارند ؛ چون حنا نشانه شادی کردن است و مردم در قدیم ، حنا را از پیامبر می دانستند و برای آن حرمت قائل بودند به گونه ای که اگر روی زمین افتاد باید زود بردارند و نباید به آن بی احترامی شود .
به همین دلیل به حنابندان در شب غدیر خیلی اهمیت می دادند به طوری که اگر کسی به خاطر مرگ عزیزش عزادار بود ، باید لااقل انگشتان پا را حنا بگذارد که در کفش و جوراب معلوم نباشد و از این حنا بی بهره نشود .
3- آب و جارو کردن درب منازل و لباس نو پوشیدن و به زیارت اهل قبور و شهدا رفتن در صبح عید رسمی دیگر بود.
4- افراد مختلف و غالبا سادات در روز عید غدیر با دعوت کردن مردم ، مراسم دعا را در منازل برگزار می کنند. دعای ندبه در صبح ، زیارت عاشورا و پذیرایی با نهار ، ختم صلوات و ختم سوره انعام که در حسن آباد در گذشته تنها در این روز مرسوم بوده است .
5- در صبح عید نزدیکان اموات بر سر قبر آنها می روند و فرش پهن می کنند و قرآن و دعا می خوانند و پذیرایی می کند . دیگران هم با حضور بر سر قبر ، بازماندگان را تسلی می دهند و با این کار بازماندگان را از عزا در می آورند . بازماندگان هم با این مراسم اعلام می کنند اگر کسی امر خیر و شادی در پیش دارد انجام دهد و به خاطر ما آن را عقب نیندازد.
6- دیدار از خانواده سادات نیز یکی از رسوم زیبا است که مردم حسن آباد ، مانند نقاط مختلف ایران ، به آن پایبندند . مردم حسن آباد عقیده دارند هر کس در این روز به دیدن هفت سید برود ثواب زیارت قبر پیامبر(ص) و علی(ع) را دارد.
7- یک رسم قدیمی هم شنیده شده که به نظر از روزگار خیلی کهن باقی مانده بود . مردم در عید غدیر هنگام گذر از محله هایی که جوی آب از آن می گذشت ، به علامت اوج شادمانی و خوشحالی ، از آب جوی به هم می پاشیدند. به اعتقاد آنها آب مظهر روشنایی و پاکیزگی و نشاط آور است و غیر از جسم ، روح را هم جلا می بخشد (شاید این کار با غسل روز غدیر که در مفاتیح توصیه شده بی ربط نباشد.)
یکی از اهالی حسن آباد می گوید : من به چشم خود دیدم که یکی از روحانیون قدیم حسن آباد با محاسن سفید با دوست خود به همدیگر آب می پاشیدند و مقید بودند با این کار ، شادی خود را به دیگران نشان دهند.
8- بعد از ظهر عید غدیر هم مرسوم بوده که مردان و حتی بزرگتر ها به فضای باز بیرون از شهر بروند و به بازی های گوناگون مشغول شوند که بازی گوی و شاه بازی از بازیهای مهم بوده است.
در پایان ، قابل ذکر است که شاید رسوم دیگری هم بوده که حقیر از آنها بی اطلاع است. در صورت آگاهی خوانندگان خواهشمند است در قسمت «نظریات» آن را ارائه نمایند.